مدیریت خشم در رانندگی

رانندگی افراد پرخاشگر

راننده پرخاشگر، راننده‏ایی هستند که با توسل به درگیری و خشونت، قصد انجام اعمال خلاف مقررات راهنمایی و رانندگی را دارد، اعمالی همچون تغییر مسیر ناگهانی و خطرناک، سبقت غیرمجاز، رعایت نکردن فاصله مناسب طولی و عرضی، بوق زدن‏های مکرر، استفاده از نور بالا برای تنبیه دیگران، حرکت سریع و تعقیب و گریز خودرویی، سرعت‏های نابجا، مانور و تغییر مسیر به‏ طور مکرر، اشغال طولانی خط سبقت، ترمزهای ناگهانی و مکرر، انحراف از مسیر اصلی و عبور از خط مقابل برای رهایی از ترافیک غیر روان و قانون ‏شکنی و دیگر رفتارهای ناپسند همراه با فحاشی و هتاکی به دیگران، در کارنامه رانندگی افراد پرخاشگر کاملاً مشهود است. 

از عوامل مؤثر در بروز رفتار پرخاشگرانه رانندگان می‏توان به موارد ذیل اشاره کرد:  

- صرف زمان، معطلی و کندی ترافیک

- مهارت نداشتن در رانندگی

- آلودگی‏های صوتی موجود در محیط

- مشکلات روانی راننده

-نابسامانی ترافیک

- تأثیر آلودگی هوا بر سیستم عصبی

این عوامل به‏ طور مجزا باعث بروز عکس ‏العمل‏ های نامناسب یا کاهش توانایی‏ های فکر و جسمی راننده خواهند شد.

رانندگی یکی از مواردی است که شخصیت انسان را در اجتماع آشکار می‏ کند و تقریباً می‏توان گفت که ابعاد فرهنگی رشد اجتماعی و میزان ادب و علاقه او را نسبت به همنوعانش نشان می ‏دهد. نیاز راننده به داشتن فرهنگ و تجربه بالا و اطلاع کافی از مسائل قانونی و فنی، مقوله ه‏ای ضروری برای نشان دادن عکس‏العمل‏ های مناسب است.

 

رفتارهای تهاجمی در رانندگی

رفتار تهاجمی در رانندگی به آن نوع از رانندگی اطلاق می‏ شود که راننده متأثر از سلطه احساسات و هیجانات نامتعادل و نامعقول، وسیله نقلیه خود را به طرزی ناامن و خلاف مقررات هدایت می‏ کند.

رفتارها به‏ طور اعم و رفتارهای تهاجمی به ‏طور اخص، در بستر بازخوردها، نگرش‏ها و باورهای خاص پدیدار می ‏شوند و تکوین بازخوردها و نگرش‏ها نیز متأثر از 2 عنصر شناختی و احساسی است. به عبارت دیگر آمیزه‏ای از تکوین تدریجی شناخت‏های حاصل از چگونگی قرار گرفتن پشت فرمان اتومبیل، تبلور رفتارهای کلامی و حرکتی، از دوران کودکی تا زمان رانندگی و احساسی که به تناسب آن به‏ صورت خوشایند یا ناخوشایند در هر فردی به‏ وجود می ‏آید، نگرش یا بازخورد او را نسبت به چگونگی رفتار تهاجمی در رانندگی تشکیل می ‏دهد و ریشه در اعماق وجود هر فرد دارد. به‏ طور کلی هیجان‏ زدگی یا هیجان‏ خواهی یا آزردگی هیجانی در رانندگی متأثر از سه مؤلفه اصلی است:

- وجود خصیصه‏ های شخصیتی ناشکیبا، بی‏قراری و بی‏ دقتی در امور

- قدرت ‏طلبی و زورمداری 

- بی ‏پروایی و یاغی‏گری خیابانی (جاده‏ای) 

هر یک از مؤلفه‏های فوق می‏تواند به الگوهایی از رفتارهای تهاجمی و تخلفات خاص در رانندگی منجر شود. از آنجا که ریشه اصلی رانندگی‏های تهاجمی و تخلفات رانندگی را می‏توان در شرایط روانی و خصیصه‏های شخصیتی افراد متخلف یافت، شایسته است که در مقابله با این پدیده شوم، توجه به مسائل روان‏شناختی و الگوهای رفتار افراد قبل از اعطای گواهینامه رانندگی و پس از آن در اولویت برنامه‏های اصلاحی قرار گیرد.

ارزیابی نگرش و بازخوردهای داوطلبان دریافت گواهینامه رانندگی و رانندگانی که تخلفات مکرر داشته‏اند، نسبت به پدیده رانندگی و الگوی سالم رانندگی در خیابان‏ها و جاده‏ها و همچنین ارزیابی وضعیت روانی و هیجان ایشان امری لازم و ضروری است.

یقیناً برخی از شرایط روانی و نگرش‏های موجود در افرادی که پشت فرمان اتومبیل می‏نشینند، نظیر نگرش‏های نه چندان مطلوب نسبت به منزلت و جایگاه اجتماعی پلیس، احساس قانون‏گریزی، احساس تبعیض در جامعه، احساس بی‏تفاوتی یا خصومت نسبت به دیگران، عدم احساس امنیت روانی، تجارب ناخوشایندی از ناکامی‏ها، زودبرانگیختگی و هیجان‏خواهی و کم‏توانی در پیش‏بینی‏ها، برنامه‏ریزی‏ها و . . . می‏تواند در الگوهای رانندگی تهاجمی مؤثر باشد.

 

خشونت در رانندگی 

به گزارش پایگاه خبری «مجله ماشین»، تجسم کنید پشت چراغ قرمز منتظر سبز شدن چراغ هستید که ماشین پشت سر شما یک دقیقه مانده تا چراغ سبز شود شروع به بوق زدن کرده و دست تکان می‏ دهد که چرا حرکت نمی‏ کنید!

خشونت و پرخاشگری برخی رانندگی حین رانندگی به یکی از معضلات و عوامل استرس‏زای زندگی روزمره تبدیل شده و چنانچه با این معضل برخورد معقول و منطقی نشود، می ‏تواند به نزاع ‏های خیابانی، تصادفات و حتی مرگ نیز منجر شود. برخی عوامل هستند که بروز این پدیده را افزایش می‏ دهند. 

عوامل محیطی: ترافیک سنگین، آب و هوا (گرما، سرما و رطوبت زیاد)، آلودگی صوتی، آلودگی هوا، تنگی وقت و عجله داشتن.

عوامل روانی: تحت تأثیر خشم، ترس، اضطراب، ناکامی‏ها، خواب‏ آلودگی، درد شدید و داروها رانندگی کردن.

افرادی که حین رانندگی به خشونت دست می‏ زنند به دو دسته تقسیم می ‏شوند: افرادی که مقصر هستند و از روی غرض و به عمد دست به رفتارهای خشونت‏ آمیز و غیرقانونی می‏ زنند، افرادی که سهواً حین رانندگی رفتار خشونت‏ آمیز و غیرقانونی از خود بروز می‏ دهند و ما به اشتباه تصور می ‏کنیم آنها عمداً به چنین اعمالی دست زده ‏اند. 

 

مدیریت خشم در رانندگی

- همواره یک راننده مؤدب و محتاط باشید. از ایجاد شرایطی که به تحریک سایر رانندگان می ‏انجامد خودداری کنید.

- همیشه قوانین رانندگی را رعایت کنید و کمربند ایمنی خود را پیش از رانندگی ببندید.

- فاصله مناسب و ایمن خود را با خودروهای دیگر حفظ کنید. هیچ‏گاه با فاصله اندک به تعقیب خودروها نپردازید.

- اگر در لاین سرعت می ‏‏رانید و راننده‏ای می‏ خواهد از شما سبقت گیرد به وی اجازه دهید تا عبور کند.

- از نشان دادن حرکات دست و یا صورت بی‏ مورد و توهین‏ آمیز جداً خودداری کنید.

- از بوق خودرو درست و به هنگام استفاده کنید. بوق یک وسیله ارتباطی است، از آن برای مجازات سایر رانندگان استفاده نکنید، کنترل بورق خودروی خود را به دست بگیرید!

- هر گاه با یک راننده  عصبانی مواجه شدید، سعی نکنید به اوضاح بحرانی دامن بزنید. از برقراری تماس چشمی با راننده خشمگین جداً خودداری کنید.

- هر گاه راننده‏ای شما را به مبارزه طلبید یا سعی در تحریک شما داشت، نفس عمیقی بکشید و بدون توجه به مسیر خود ادامه دهید.

- اگر احساس کردید که مقصر هستید، اشتباه خود را بپذیرید و فوراً با بالا آوردن دست خود عذرخواهی کنید.

- شتابزده تصمیم‏ گیری نکنید، شاید راننده مورد نظر شما عجله داشته باشد، عصبانی باشد، راه را گم کرده، به فن رانندگی آشنایی کامل ندارد و یا به دنبال آدرس می‏ گردد. همواره خونسردی خود را حفظ کنید.

- هیچ‏گاه عمل رانندگان دیگر را تلافی نکنید.

- از استرس خود بکاهید و حین رانندگی به یک موسیقی ملایم و آرام‏بخش گوش دهید.

- بردباری خود را افزایش دهید و زود از کوره در نروید.

- پیش از آنکه تصمیم بگیرید عمل راننده دیگر را تلافی کرده یا با وی گلاویز شوید، از خود بپرسید آیا ارزش دارد که وقت خود را هدر دهید، به دردسر بیفتید یا آسیب ببینید؟

- قبل از سبقت گرفتن یا هر گونه تغییر مسیر، راهنما بزنید.

- هنگام استفاده از نور بالای خودرو دقت کنید. 

- از سد معبر جداً خودداری کنید و هنگام رانندگی با عابران پیاده صحبت نکنید.

- برنامه خود را طوری تنظیم کنید تا به ترافیک برخورد نکنید.

- از سلامتی خودروی خود پیش از رانندگی مطمئن شوید.

- زمانی که خسته، خواب ‏آلود، خشمگین و مضطرب هستید رانندگی نکنید.

- حین رانندگی با تلفن همراه خود صحبت نکنید.

- مقابل در پارکینگ‏ها پارک نکنید و هنگام پارک خودرویتان به‏ گونه‏ای پارک کنید که خودروهای دیگر قادر باشند از پارک خارج شوند.

منبع : مجله ماشین